بوتاکس   سم بوتولینوم (Botulinum toxin) که با نام تجاری بوتاکس ( Botox) در ایران معروف است از سم باکتری کلستریدیوم تهیه و برای فلج موقت عضلات تزریق می‌شود. تزریق بوتاکس پرطرفدارترین عمل زیبایی است که بدون نیاز به جراحی انجام می‌شود. پژوهشگران گفته‌اند بوتاکس ممکن است خاصیت ضد سرطانی داشته باشد.[۱] . کاربردها سم بوتولینوم با فلج عضلات زیرپوستی برای صاف کردن چین و چروک‌های صورت و ایجاد ظاهری جوان‌تر در افراد به کار می‌رود؛ مانند چین و چروک‌های ناشی از اخم کردن که در بین ابروها یا روی پیشانی ایجاد می‌شوند و چروک‌های اطراف چشم و دهان که در موقع خندیدن ظاهر می‌شوند. بوتاکس در برخی موارد برای کاهش میزان تعریق در کف دست‌ها یا زیر بغل نیز استفاده می‌شود. بوتاکس در درمان لوچی ، بلفارواسپاسم ، میگرن مزمن و دیستونی نیز کاربرد دارد. محل تزریق بوتاکس برای درمان میگرن در نواحی مختلف پوست سر می باشد و معمولاً بر اساس منطقه ای از سر که بیشترین احساس درد را دارد انجام می شود. این در حالی است که در تزریق بوتاکس به منظوز زیبایی نواحی پیشانی و اطراف چشم مورد تزریق قرار می گیرند.[۲] کلفتی پوست، میزان آفتاب‌سوختگی آن و عمق چین و چروک‌ها از مواردی هستند که باید قبل از تزریق بوتاکس مورد توجه قرار بگیرند اما این بررسی هشدار داده که بسیاری از کلینیک‌ها، منافع اقتصادی را به ملاحظات پزشکی ترجیح می‌دهند. مکانیسم اثر بوتاکس پس از تزریق، جذب عضله می‌شود و در انتهای اعصابی که فرمان انقباض را به عضلات می‌رسانند مستقر می‌شود. در این محل بوتاکس از آزاد شدن یک واسطه شیمیایی به نام استیل کولین- که مسئول انقباض عضلانی است- جلوگیری می‌کند، در نتیجه دستور انقباض به عضله نمی‌رسد و در حقیقت نوعی فلج عضلانی موقت ایجاد می‌شود که ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد. توکسین بوتولیسم از ۲ زیر واحد تشکیل شده است. زیر واحد کوچکتر با اثر بر پروتئین‌های SNARE که در اگزوسیتوز نقش دارند مانع از آزاد سازی استیل کولین می شوند. عوارض از آنجا که بوتاکس عمدتاً جذب عضلات محل تزریق می شود و مقادیر بسیار ناچیزی از آن وارد گردش خون می گردد، با دوزی که برای بازکردن چروک‌ها به کار می‌رود، تقریباً هیچ عارضه مهمی ایجاد نمی‌کند. البته مثل هر تزریق دیگری ممکن است سوزش و قرمزی خفیفی در محل تزریق ایجاد کند که پس از چند ساعت خودبه‌خود برطرف می‌شود. به علاوه در برخی از افراد پس از تزریق بوتاکس، سردرد یا تهوع خفیف یا علائم سرماخوردگی ایجاد می‌شود که معمولاً طی ۲ تا ۳ روز بهبود می‌یابد. هر چند تزریق بوتاکس عارضه جسمی مهمی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند باعث افتادگی پلک ، و درصورت تزریق نادرست موجب فقدان جلوه عضلات صورت و ایجاد حالت انجماد در افراد شود. بوتاکس و دیسپورت شکلهای آماده شدۀ این دارو هستند که به شکل پودر و در ویال مخصوص بسته بندی شده اند. از آنجائیکه مولکول این دارو خیلی حساس است بوتاکس باید از هنگام تولید تا مصرف در دمای بین 2 تا 0 درجه سانتیگراد نگهداری شود. کاربردها: - برای پیشگیری از چروک بعد از 20 سالگی و درمان چروک در سنین بالاتر کاربرد دارد. - برای درمان خطوط ناحیه پیشانی،اطراف چشم و خط اخم توصیه میگردد.     - برای بالا بردن ابرو(لیفت ابرو)یک روش غیر جراحی است.(در صورت تمایل بیمار می توان ابروی او را بالاتر برد) -      در مبتلایان به میگرن تزریق بوتاکس باعث بهبود سردرد میگرنی شده است.   -      در مبتلایان به اسپاسم اندام فوقانی بوتاکس برای درمان اسپاسم و سفتی عضلات آرنج و مچ و انگشتها مورد استفاده قرار می گیرد.   -      برای درمان کجی گردن و دردهای گردن ناشی از سفتی بعضی از عضلات گردن نیز بوتاکس سودمند است.   -      برای درمان اسپاسم عضلات چشم که منجر به استرابیسم یا لوچی چشم شده است و یا برای درمان اسپاسم پلک ها که بلفارواسپاسم نامیده می شود در افراد بالاتر از 12 سال قابل تزریق است.   -      برای درمان تعریق بیش از حد زیر بغل  و کف دست و پا وقتی که درمانهای موضعی موثر نبوده است بوتاکس کاربرد دارد. شروع اثر دارو:   حدود روز دوم تا سوم اثر بوتاکس به طور محسوس ظاهر می شود. این اثر تا پایان هفتۀ چهارم همچنان افزایش می یابد و آنچه که در پایان ماه اول دیده می شود حداکثر میزان اثر بوتاکس است. بعد از گذشت 3-6ماه اثر دارو به طور کامل از بین می رود که البته این زمان در افراد مختلف ممکن است مقداری متفاوت باشد.   بعد از برطرف شدن اثر دارو در صورتیکه تمایل داشته باشید باز هم می توانید مجدداً برای تزریق مراجعه نمائید.توجه داشته باشید تا وقتیکه واکنش آلرژیک شدید یا عوارض قابل توجهی نداشته باشید شما می توانید هر  4 تا 6 ماه یکبار بوتاکس را تزریق کنید. روشن است که اگر مجدداً تزریق نکنید وضعیت چین و چروکها مثل قبل از تزریق خواهد شد.   زمان شروع اثر : اثر بوتاکس از دو ساعت بعد از تزریق شروع شده و طی 3 الی 5 روز قابل دیدن می شود و بعد از 14 تا 21 روز به حداکثر می رسد.   چه کسانی نباید بوتاکس تزریق کنند؟ 1- خانمهای باردار و شیر ده 2- بیماران با نارسایی حاد کلیوی 3- بیماریهای عصبی عضلانی مانند:میاستنی گراویس ، س ندرم ایتون لامبرت و ALS 4- مصرف کنندگان داروهای ضد انقعاد مثل هپارین و وارفاین 5- کسانیکه آمینو گلیکوزید (مانند جنتامایسین و آمیکاسین)طی یک هفته قبل از بوتاکس مصرف کرده باشند.این افراد بعد از یک هفته از قطع دارو می توانند بوتاکس بزنند. 6-. سابقه حساسیت به هر یک از انواع بوتاکس. 7-. عفونت پوستی در محل تزریق     اگر بوتاکس را فرد غیرمتخصص تزریق کند... عوارض پس از تزریق بوتاکس معمولا به سبب اشتباهات در تزریق کردن ایجاد می‌شود. برای مثال اگر بوتاکس در نقاط صحیح تزریق نشود یا دوز دارو مناسب نباشد و بیش از حد تزریق شود، دارو بسیار رقیق شده باشد و پخش شود یا نقاطی که تزریق می‌شود فشار و ماساژ داده شود یا اگر از داروهای تقلبی و غیر استاندارد استفاده شود و تزریق به‌وسیله اشخاص غیر متخصص و در مکان‌های نامناسب مثل آرایشگاه‌ها صورت گیرد، احتمال ایجاد عارضه افزایش پیدا می‌کند و اگرنه بوتاکس به خودی خود کارایی بسیار خوبی دارد و عارضه چندانی ندارد. اگر هم عارضه‌ای داشته باشد برای مثال سبب سردرد گذرا و علائمی شبیه سرماخوردگی بعد از تزریق می‌شود یا یک مقدار افتادگی پلک می‌دهد که این عوارض گذراست و خطرناک نیست. البته یادتان نرود افتادگی پلک ممکن است به سبب عدم مهارت کافی پزشکی در تزریق هم پیش بیاید.

لطفا جهت دريافت مشاوره و دریافت نوبت مطب خانم دکتر قریشی راد، با شماره های 22202092 - 09101933143  تماس حاصل نمایید.